Nederlands Tijdschrift voor de Mensenrechten

Mensenrechten op het goudschaaltje?

Jorrit Westerhof — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

Tijdens de coronacrisis botsten het recht op leven (artikel 2 EVRM) en het recht op eerbiediging van het privéleven (artikel 8 EVRM). Uit de analyse van toelichtingen bij drie typen Nederlandse en Belgische coronamaatregelen, alsook bij de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 en de Pandemiewet, blijkt dat de Nederlandse en Belgische autoriteiten in de toelichtingen geen expliciete aandacht besteedden aan mensenrechten in de beginfase van de crisis. Pas na acht (Nederland) en zeven (België) maanden werden mensenrechten besproken. De aandacht voor mensenrechten in de toelichtingen groeide geleidelijk, mogelijk wegens kritiek vanuit rechtswetenschappers en belangenorganisaties. De aandacht richtte zich in België aanvankelijk vooral op het recht op leven. Na verloop van tijd ontstond er in beide landen aandacht voor recht op eerbiediging van het privéleven. In België vond die verschuiving pas plaats bij versoepeling van de maatregelen, ongeveer twee jaar na aanvang van de crisis. In de Belgische toelichtingen is vrijwel nooit expliciet gesproken over mensenrechtenbotsingen en afweging daarvan.

Naar een nieuwe grondwet met een gedifferentieerd grondwetherzieningenbeleid

Paul van Sasse van IJsselt — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

De Grondwet is geen rustig bezit. De afgelopen jaren is in toenemende mate aandacht voor de maatschappelijke functie van de Grondwet. In 2022-2023 werd de Grondwet op een recordaantal punten herzien. Het meest zichtbaar waren de opname van een algemene bepaling en een nieuw grondrecht op een eerlijk proces voor een onafhankelijke rechter. In de onderstaande lezing, die op 1 juni 2023 in Utrecht werd gehouden, zet Paul van Sasse van IJsselt de oogst van deze jongste grondwetswijzigingen op een rij, om deze vervolgens te plaatsen in de sleutel van noodzakelijk herzieningenbeleid. Een nieuw grondwetsherzieningenbeleid, waarbij rekening wordt gehouden met verschillende typen herzieningen, kan invulling geven aan het nadenken over de (veranderende) aard en functie van de Grondwet en het pad vleien voor een adequate voorbereiding van toekomstige grondwetsherzieningen.

Artikel 17 lid 1 Grondwet één jaar in werking

Mikhel Timmerman — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

In de parlementaire geschiedenis en literatuur worden verschillende functies van de recente grondwettelijke codificatie van het recht op een eerlijk proces onderscheiden. Zo wordt aan de opneming van dit recht in artikel 17 lid 1 Grondwet onder meer juridische en symbolische meerwaarde toegedicht. In deze bijdrage wordt onderzocht of deze beoogde functies van artikel 17 lid 1 Gw al kenbaar worden verwerkelijkt in de strafrechtspraak en of er ruimte is voor meer.

De Nederlandse Grondwet en het lidmaatschap van de Europese Unie – Is het mooi geweest?

Henri de Waele — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

Al meer dan 70 jaar is Nederland aangesloten bij wat inmiddels de Europese Unie heet. Het lidmaatschap van de EU is echter nimmer verankerd in de nationale grondwet. Na een korte reflectie op deze stand van zaken plaatst dit mini-essay het document in een ruimer perspectief, en wijst het vervolgens op het steeds relatievere belang van onze toch wel erg sobere constitutie. De uiteenzetting mondt uit in de these dat er potentieel een plaatsvervangende hoofdrol zou kunnen worden toebedeeld aan de inter- en supranationale grondrechtenbescherming.

Mensenrechten-actualiteiten.NL

Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

De rubriek mensenrechten-actualiteiten.nl beoogt door middel van korte berichten informatie te geven over recente ontwikkelingen in de nationale rechtspraak, de parlementaire praktijk, het regeringsbeleid en de beslissingen van decentrale overheden op het terrein van de grond- en mensenrechten. Door verwijzingen naar verdere bronnen wil deze rubriek vooral als een richtingwijzer fungeren naar uitvoeriger informatie over de gepresenteerde onderwerpen. Waar in deze rubriek verwezen wordt naar jurisprudentie met een European Case Law Identifier (ECLI), is de betreffende uitspraak te raadplegen op de internetsite van de rechterlijke macht, www.rechtspraak.nl (onder het vermelde nummer).

Chroniques Strasbourgeoises

Lucas Dikkers, Krista van der Pas — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

Wie aan Straatsburg en de mensenrechten denkt, denkt aan de jurisprudentie van het EHRM. Er gebeurt echter meer mensenrechtelijks in Straatsburg. In deze kroniek wordt verslag gedaan van activiteiten, beslissingen, aanbevelingen en standpunten van alle andere organen die zich binnen het raamwerk van de Raad van Europa bezighouden met mensenrechtenkwesties.

Kroniek EU en mensenrechten

Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

Deze kroniek signaleert en becommentarieert de belangrijkste mensenrechtelijke ontwikkelingen in de EU, met nadruk op mensenrechtelijk relevante beleidsontwikkelingen en institutionele ontwikkelingen. Daarnaast is er regelmatig aandacht voor mensenrechtelijke ontwikkelingen in de rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU.

Tussen New York en Genève: VN-kroniek

Margarita Avramtcheva, Bram Burger, Joëlle Zonjee — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

Deze kroniek beschrijft de gebeurtenissen in de diverse mensenrechtenorganen van de Verenigde Naties (VN) van september tot december 2023. Hierbij komen eerst de politieke organen aan bod: de Veiligheidsraad en de Mensenrechtenraad, en vervolgens de gespecialiseerde Comités die toezien op de naleving van de verschillende VN-mensenrechtenverdragen. Er wordt ook stilgestaan bij de aandacht die de organen hebben besteed aan het conflict tussen Israël en Hamas.

Mensenrechtelijke jubilea

Egbert Myjer — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

Oud EHRM-rechter Egbert Myjer myj/mert over het blijven herdenken waarom mensenrechten zo ontzettend belangrijk blijven en waarom het zo belangrijk is dat staten die partij zijn bij het EVRM zich houden aan hun bij de ratificatie gedane plechtige beloften. Daarnaast wordt stilgestaan bij het 75-jarige bestaan van het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten.

Woord vooraf

Redactiebureau — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

Woord vooraf

Redactioneel

Jerfi Uzman — Thu, 18 Apr 2024 00:00:00 +0200

Redactioneel