De schijn van neutraliteit

Een kritische analyse van het juridische en maatschappelijke debat over neutraliteitsvoorschriften

Samenvatting

In verschillende Europese landen woedt al lange tijd een debat over een verbod op het dragen van religieuze uitingen in specifieke beroepssectoren, zoals het onderwijs, de ambtenarij, de politie of bij private ondernemingen. Steeds nadrukkelijker wordt ‘neutraliteit’ naar voren gebracht als rechtvaardiging voor dit type kledingvoorschriften. In dit artikel wordt deze rechtvaardiging kritisch onder de loep genomen. Wat wordt precies bedoeld met neutraliteit, en welke aannames gaan daarachter schuil? In dit artikel bepleiten wij een intersectionele benadering van neutraliteitsvoorschriften die aandacht heeft voor de normerende werking van neutraliteit. In deze benadering is dat wat geldt als een ‘neutrale uitstraling’ geen objectief gegeven, maar reflecteert het dominante sociale normen over wat geldt als neutraal en wat niet. Doordat neutraliteitsvoorschriften deze sociale normen legitimeren en reproduceren, leiden zij niet alleen tot feitelijke, maar ook tot symbolische uitsluiting van religieuze minderheden.